Προγράμματα εκπαίδευσης γονέων στον αυτισμό

«Ξέρετε, το παιδί σας έχει αυτισμό»…          

«Ξέρετε, το παιδί σας έχει Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή (ΔΑΔ)»

Αυτισμός;

ΔΑΔ;

Τι είναι αυτό;

Αυτισμός όπως τα παιδιά όπως στις ταινίες που βλέπουμε στην τηλεόραση; Ή όπως το παιδί ενός φίλου που είναι εντελώς κλεισμένο στον εαυτό του, δε μιλά και κάνει κινήσεις με τα χέρια του που δεν τις κατανοούμε;

Αυτισμός…Και μετά τι; Χαμένοι στη διάγνωση!      

Τα γιατί του αυτισμού πολλά… το τοπίο σχετικά με την αιτία και τι προκαλεί τη διαταραχή θολό. Ένα είναι πλέον ξεκάθαρο. Η ανάγκη της έγκαιρης διάγνωσης και πρώιμης παρέμβασης. Παρέμβαση όμως όχι μόνο στο παιδί αλλά και ενημέρωση και εκπαίδευση των γονέων σχετικά με τη διαταραχή. Το κομμάτι αυτό έρχεται να το καλύψει η διαδικασία της ψυχοεκπαίδευσης. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, οι συμμετέχοντες γονείς, στην προκειμένη περίπτωση, ενημερώνονται για το τι σημαίνει η διαταραχή του παιδιού τους, τι επιπτώσεις έχει/θα έχει τόσο στη ζωή του και την καθημερινότητά του όσο και στη δική τους καθώς και για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να το βοηθήσουν καλύτερα. Μέσα από παραδείγματα εκπαιδεύονται σε λειτουργικότερους τρόπους προσέγγισης, αλληλεπίδρασης και σχετίζεσθαι. Στα πλαίσια της ψυχοεκπαίδευσης εκπονούνται προγράμματα ενημέρωσης και εκπαίδευσης γονέων ανάλογα με το ηλικιακό φάσμα που ανήκει το παιδί τους.

Για τις οικογένειες που έχουν παιδί στο φάσμα του αυτισμού προσχολικής και σχολικής ηλικίας υπάρχουν τα προγράμματα EarlyBird και Earlybird Plus. Το EarlyBird απευθύνεται σε οικογένειες με παιδί έως 5 ετών στο φάσμα του αυτισμού, ενώ το EarlyBird Plus έως 9 ετών. Τα προγράμματα αυτά δημιουργήθηκαν από την Εθνική Εταιρία για τον Αυτισμό της Αγγλίας, η οποία εκπαιδεύει και πιστοποιεί τους εκπαιδευτές των γονέων μέσα από αυτά τα προγράμματα.

Στόχος των προγραμμάτων EarlyBird είναι να ενημερώσει τους γονείς σχετικά με τον αυτισμό και να τους εκπαιδεύσει σε τρόπους επίλυσης προβλημάτων και δυσκολιών που προκύπτουν μέσα στην καθημερινότητα και αφορούν στη διαταραχή. Επιπλέον, βασικός σκοπός των ομάδων αυτών είναι να στηρίξει τους γονείς των παιδιών με αυτισμό, να τους βοηθήσει να καταλάβουν το παιδί τους ώστε να δομήσουν ένα κατάλληλο, λειτουργικό, επικοινωνιακό και φιλικό για όλη την οικογένεια περιβάλλον. Επίσης να αναπτύξουν κατάλληλες στρατηγικές αλληλεπίδρασης έτσι ώστε να ενισχύσουν στο παιδί τους την επικοινωνία και την κοινωνική συναλλαγή, αλλά παράλληλα να αναπτύξουν και να καλλιεργήσουν τη σκέψη και τη φαντασία του. Παράλληλα και λόγω του ότι οι συναντήσεις γίνονται σε ομαδικό επίπεδο το πρόγραμμα προσφέρει υποστήριξη και ανατροφοδότηση, και την ευκαιρία στους γονείς να νιώσουν ότι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται τα συναισθήματα που νιώθουν.

Το πρόγραμμα EarlyBird διαρκεί 3 μήνες και περιλαμβάνει συνολικά 12 συνεδρίες (1 κάθε εβδομάδα) διάρκειας 2,5 ωρών η κάθε μία. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι 4 από τις 12 αυτές συναντήσεις γίνονται στο σπίτι της κάθε οικογένειας ατομικά για λόγους εστίασης στις ανάγκες της καθεμιάς ξεχωριστά. Η θεματολογία που καλύπτεται αφορά στον αυτισμό, στον αυτισμό και την επικοινωνία, τρόπους επικοινωνίας, συναλλαγής και προσέγγισης του παιδιού, οπτική δόμηση και πώς να δομηθεί καλύτερα το περιβάλλον ώστε να είναι πιο φιλικό προς το παιδί, προσφέρονται τεχνικές για την κατανόηση και τη διαχείριση δύσκολων συμπεριφορών ή προβλημάτων που μπορεί να προκύπτουν στην καθημερινότητα. Τέλος, βασικά θέματα που συζητιούνται είναι οι αισθητηριακές δυσκολίες, ο ύπνος, το φαγητό, η υγιεινή, η τουαλέτα και οι φοβίες του παιδιού.

Το πρόγραμμα EarlyBird Plus διαρκεί κι αυτό 3 μήνες και περιλαμβάνει 11 συναντήσεις διάρκειας 2,5 ωρών εκ των οποίων οι 2 πραγματοποιούνται στο σπίτι της κάθε οικογένειας. Η θεματολογία του προγράμματος είναι αντίστοιχη με του EarlyBird, απλά προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ηλικιακού φάσματος στο οποίο απευθύνεται. Επιπλέον από τη θεματολογία του EarlyBird ενημερώνει τους γονείς για τα αδέλφια των παιδιών με αυτισμό και για τεχνικές που αφορούν την κοινωνικοποίηση του παιδιού – εφόσον στη σχολική ηλικία εμπλέκεται και το σχολείο. Για τον ίδιο λόγο, στις ομάδες του EarlyBird Plus είναι ευπρόσδεκτος ο παιδαγωγός/εκπαιδευτικός που ασχολείται με το παιδί.

Όλο το έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό και για τα δύο προγράμματα (βιβλίο, βίντεο, βιντεοσκοπημένες συνεδρίες), είναι μεταφρασμένο στα ελληνικά και επικαιροποιημένο! 

Τι γίνεται όμως αν κάποιοι γονείς έμαθαν ότι το παιδί τους έχει αυτισμό σε μεγαλύτερη ηλικία;

Το κενό αυτό έρχεται να το συμπληρώσει το πρόγραμμα Cygnet το οποίο δημιουργήθηκε από τον Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Barnardo’s της Αγγλίας. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα που βασίζεται στην ίδια φιλοσοφία με τα προγράμματα EarlyBird. Και αυτό το πρόγραμμα γίνεται σε ομαδικό επίπεδο και αφορά οικογένειες που έχουν παιδί με αυτισμό ηλικίας 7-18 ετών. Το πρόγραμμα ολοκληρώνεται σε 6 ομαδικές συναντήσεις στις οποίες καλύπτονται θέματα όπως: αυτισμός και επικοινωνία, τεχνικές διαχείρισης της συμπεριφοράς, αισθητηριακές δυσκολίες, και αφιερώνεται μία συνάντηση σε ένα θέμα που επιλέγουν οι γονείς ως ομάδα.  Μετά την ολοκλήρωση του βασικού προγράμματος υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης δύο ακόμα κύκλων. Η δυνατότητα αυτή αφορά τόσο όσους γονείς έχουν ολοκληρώσει κάποια από τα προγράμματα EarlyBird όσο και όσους έχουν παρακολουθήσει το βασικό πρόγραμμα CYGNET. Ο ένας κύκλος αποτελείται από δύο συναντήσεις και αφορά τα αδέλφια των παιδιών με αυτισμό και ο τρίτος κύκλος αφορά την εφηβεία, τη σεξουαλική ευεξία και τις σχέσεις στα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες με αυτισμό. Όπως και στα προγράμματα EarlyBird, έτσι και στο πρόγραμμα Cygnet, όλο το έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό είναι μεταφρασμένα στα ελληνικά.

Τα προγράμματα εκπαίδευσης γονέων δεν προσφέρουν θεραπεία, σίγουρα όμως μπορούν και προσφέρουν ελπίδα!

Λεπτίδη Χριστίνα
Πιστοποιημένη Ψυχολόγος EuroPsy
Αναπτυξιακή Ψυχολογία, MSc
Εκπαιδευμένη στην υπαρξιακή συστημική ψυχοθεραπεία/EMDR
Πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια γονέων στον αυτισμό

Το άρθρο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο site του: http://www.detoxcenter.gr/

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα επικοινωνήστε μαζί μας...